Versoepeling patenten Rijn en Elbe verwacht in 2025

Update 5 december 2024: Het besluit is bevestigd, lees ons artikel hier.

Nieuwe regels voor de Rijn en Elbe in aantocht

Duitsland en de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) werken aan plannen om de vaart op de Rijn en Elbe makkelijker te maken. Tot nu toe moesten schippers op bepaalde risicotrajecten een speciale vergunning, ofwel een "patent," hebben. Deze patenten waren vooral bedoeld om te zorgen dat schippers goed op de hoogte zijn van de moeilijkheden op de rivier. Maar dankzij verbeterde technologie en duidelijkere markeringen op het water is die extra vergunning steeds minder nodig. Op 5 december 2024 zal de CCR een definitief besluit nemen over het afschaffen van de patenten voor bepaalde delen van de Rijn en Elbe.

Als het voorstel wordt goedgekeurd, gaan de nieuwe regels op 1 juli 2025 in op de Rijn. Voor de Elbe duurt het nog een paar maanden langer, omdat er extra aanpassingen nodig zijn in Duitse regelgeving.

Wat verandert er precies?

Op de Rijn blijft het patent straks alleen verplicht op twee specifieke trajecten: het stuk Oberrhein tussen Wintersdorf en Mannheim (van kilometer 335,66 tot 425) en het stuk tussen Mainz-Kastel en Koblenz (van kilometer 498,45 tot 592). Op andere delen van de Rijn hoeven schippers dan geen patent meer te hebben. Dit maakt een groot verschil, want van de oorspronkelijke 520 kilometer aan risicotrajecten op de Rijn blijft er maar 185 kilometer over waar een patent nodig is. Ook op de Elbe wordt het patent alleen op een paar korte stukken rond Dresden, Maagdenburg en bij de monding van de oude Löcknitz nog vereist.

Verandering strecke op Rijn voor patenten Select an Image

bron: https://www.ccr-zkr.org/files/documents/cpresse/cp20241030nl.pdf

Overgangsfase en nieuwe examenregels

Voor schippers die normaal gesproken hun patent zouden moeten halen, verandert er ook iets in de overgangsperiode. Tussen de beslissing op 5 december 2024 en de officiële invoering van de nieuwe regels in 2025, krijgen schippers geen boetes als ze zonder patent varen op de trajecten waar dat patent afgeschaft wordt. Ook hoeven ze geen examen meer te doen voor deze stukken; wie zich al heeft ingeschreven, krijgt hierover bericht.

De examenstructuur voor de Rijn krijgt een update. Tot eind februari 2025 blijven de examens mondeling. Vanaf maart 2025 worden ze schriftelijk of elektronisch en moeten kandidaten minimaal 80% van de vragen goed beantwoorden om te slagen. Voor de mondelinge examens op de Elbe, Donau en Boven-Wezer verandert voorlopig niets.

Waarom nu deze versoepelingen?

Uit onderzoek blijkt dat de Rijn en Elbe dankzij verbeterde markeringen en moderne navigatietechnologieën zoals radar-overlay en Inland ECDIS een stuk veiliger zijn geworden. Hierdoor is de extra vergunning op veel plekken niet meer noodzakelijk. Bovendien zijn de rivieren zelf door uitdiepingen en verbredingen makkelijker begaanbaar geworden. De scheepvaartsector reageert positief op het afschaffen van de patenten, omdat het varende personeel breder ingezet kan worden en de kosten dalen.

Gevolgen voor de markt

Deze versoepeling is goed nieuws voor kapiteins met een groot vaarbewijs, omdat zij nu zonder extra patent tot aan Koblenz mogen varen. Voorheen waren hier alleen schippers met een Rijnpatent actief, waardoor er een beperkte groep kapiteins beschikbaar was en de tarieven vaak hoog lagen. Door de veranderingen zullen de kosten voor vervangende kapiteins op deze trajecten waarschijnlijk dalen, wat een gunstig effect heeft voor zowel de sector als voor het oplossen van het schippers- en personeelstekort.

Zie ook berichtgeving op Schuttevaer en Elwis (in Duits)

Lees ook ons artikel over de benodigde certificaten en patenten voor binnenvaart schippers